Sabri Ülker Vakfı’nın derlediği bilgilere göre Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), besinlerdeki olası COVID-19 virüsüyle başa çıkmak için dört önemli adım öneriyor: Temizle, ayrıştır, pişir ve soğut. Market alışverişi sırasında ise alınabilecek basit önlemlerle koronavirüsten korunmak mümkün.
Tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 virüsü, bulaşma hızı nedeniyle pek çok kişinin aklında soru işareti oluşturdu. İnsanlar bugünlerde en çok koronavirüsün besinlerden bulaşıp bulaşmadığını, market alışverişinin güvenli olup olmadığını ya da gıda ambalajlarının virüs taşıma tehlikesi içerip içermediğini merak ediyor. Şu ana kadar enfekte olmuş bir kişinin öksürme veya hapşırmasıyla virüsün besin veya besin ambalajına geçip bir insanı enfekte ettiğine dair kanıt bulunmuyor. Ancak COVID-19'a neden olan virüsün yüzeylerde belirli bir süre hayatta kalabildiği biliniyor. Bu nedenle kapı kolları veya kulplar gibi sıkça temas edilen nesnelere dokunduktan sonra ellerin düzenli olarak yıkanması öneriliyor. Sabri Ülker Vakfı’nın derlediği bilimsel bilgiler ışığında, sosyal mesafeyi korumanın yanı sıra, alışverişe ne zaman gitmeniz gerektiğini ve eve getirdiğiniz market ürünleri için ne gibi önlemler alabileceğinizi gelin birlikte inceleyelim.
Market alışverişinde dokunduğunuz yüzeylere dikkat
Öncelikle COVID-19'un enfekte olmuş bir kişiden, ki bu kişinin hiçbir semptomu olmayabilir, yakın olma yoluyla bulaşıp yayıldığını unutmayın. Bu nedenle sosyal mesafenin korunması riski azaltmanın en önemli yolu olarak öne çıkıyor.
COVID-19'a neden olan virüs, yüzeylerde ve nesnelerde sınırlı bir süre kalabiliyor. Yapılan çalışmalar, metal veya plastik gibi sert yüzeylerde yaklaşık 3 güne kadar, karton gibi yumuşak yüzeylerde ise yaklaşık 1 güne kadar virüsün varlığını koruduğunu gösteriyor. Koronavirüs çelik ve plastik gibi sert yüzeylerde 3 güne kadar kalabildiği için, alışveriş sırasında sıkça temas edilen araba kapısı kolları, bina kapısı kolları, alışveriş sepeti/sepet kolları, asansör düğmeleri gibi yüzeylere dokunma yoluyla bulaşabilir. Aşağıdaki önerilere dikkat ederek bu riski azaltmanız mümkün.
Yanınızda tek kullanımlık eldiven getirerek markete girmeden önce takın.
Dokunduğunuz sepet veya sepetin tüm yüzeylerini silmek için tek kullanımlık mendil kullanın.
Silme işleminin ardından kullanılan mendili hemen çöpe atın.
Halka açık yerlerde yüzünüze dokunmaktan kaçının.
El dezenfektanı taşıyın ve alışveriş sonrası kullanın.
Ellerinizi dezenfekte etmeden önce arabanıza, kapı kolu ve kapı tokmağı gibi yüzeylere dokunursanız onları da dezenfekte edin.
En az 6 adımlık mesafeyi koruyun
Diğer bir yüksek riskli durumu, marketteki diğer insanlar oluşturuyor. Ödemeyi beklerken veya herhangi bir anda insanlarla aranızda en az 6 adımlık mesafeyi koruyun. Alışverişe gitmeden önce bir liste yaparak mümkün olduğunca az süre markette kalmaya çalışın. Kendi kendine ödeme noktalarında insanlarla temas olmamasına rağmen, barkod tarayıcı veya dokunmatik ekran gibi yüksek riskli alanlara dikkat etmeyi unutmayın. El yıkama, COVID-19 yayılmasını önlemek için sık sık uygulanmalı. Eve döndükten ve yemek hazırlamadan veya yemeden önce, ellerinizi en az 20 saniye boyunca temiz su ve sabunla iyice yıkayın.
Kargoları 3 gün bekletin, ambalajları sabunlu suyla yıkayın
Koronavirüsün yüzeylerde canlı kalabilme yeteneğinin sınırlı olması nedeniyle, bir mağazadan satın alınan veya evinize teslim edilen kargolardan bulaşma riskini en aza indirmenin en kolay yolu, 3 gün boyunca evinizin dışında veya sıkça temas edilmeyecek balkon gibi bir yerde kalmasını sağlamak. COVID-19'un yağlı bir zarla kaplı olduğunu unutmayın. Sadece sabun yüzeydeki yağı bozmada çok etkili oluyor. Hemen bozulacak peynir, balık, dondurulmuş ürünler gibi besinler için ise 3 gün bekletmek mümkün olmadığından su ve sabunla ambalajları virüsten arındırmak mümkün.
Temizle, ayrıştır, pişir ve soğut
Amerikan Gıda ve İlaç İdaresi (FDA), besinlerdeki olası COVID-19 virüsü ile başa çıkmak için dört önemli adım öneriyor: Temizle, ayrıştır, pişir ve soğut. Yemeden önce pişirilmeyecek taze ürünleri akan su altında iyice yıkayın ve bir sebze ovma fırçasıyla yüzeyi az miktarda sabun ve su ile ovun. Bu yöntem, yüzeydeki patojenleri gideriyor. Ovma fırçasını her kullanımdan sonra sabun ve su ile yıkayın. Sirke gibi diğer popüler uygulamaların virüsleri öldürmede etkisi bilinmiyor. Hemen dondurulması veya soğutulması gereken diğer bozulabilir ürünlerin (özellikle süt kapları gibi sıkça dokunulan ürünler) yüzeylerini az miktarda sabun ve su ile yıkamak da virüsün bulaşını önleyebiliyor. Bu işlemlerden sonra ellerinizi tekrar yıkayın.
Kaynaklar
Food safety, nutrition, and wellness during COVID-19. Harvard Chan School, School of Public Health. Erişim: https://www.hsph.harvard.edu/nutritionsource/2020/03/25/food-safety-nutrition-and-wellness-during-covid-19/
Van Doremalen N, Bushmaker T, Morris DH, Holbrook MG, Gamble A, Williamson BN, Tamin A, Harcourt JL, Thornburg NJ, Gerber SI, Lloyd-Smith JO. Aerosol and Surface Stability of SARS-CoV-2 as Compared with SARS-CoV-1. New England Journal of Medicine; 2020.
Sabri Ülker Vakfı hakkında:
Türk gıda sektörünün duayeni Sabri Ülker anısına kurulmuş olan ve misyonunu Sabri Ülker’in hayat felsefesinden derleyen Vakıf, toplumu beslenme ve sağlık alanlarında bilimsel ve güvenilir bilgi ile aydınlatmak üzere faaliyetlerini sürdürüyor. Avrupa Beslenme Vakıfları İletişim Platformu’nun Türkiye’den tek üyesi olan Vakıf, 2009 yılından bu yana topluma sağlıklı yaşam ve beslenme konularında güvenilir bilimsel bilgiyi ulaştırmakta ve dünya genelinde referans kabul edilen kurumlar ile iş birliği içinde Türkiye’nin referans kurumu olma hedefiyle yoluna devam etmektedir.
Comments